Iedereen die met hout werkt moet het belang van een goede handzaag inzien. Traditionele Europese handzagen hebben een houten handvat en de zaag zelf is gemaakt van verenstaal achtig materiaal dat eenvoudig zelf geslepen (gevijld) kan worden. De driehoekige tanden worden meestal licht naar voren gezet zodat je met een duwende beweging de zaag zijn werk kunt laten doen. De tanden staan ‘op stoot’. Na het slijpen wordt een Europese zaag ‘gezet’. Met een zetijzer of zettang worden de tanden linksom of rechtsom licht naar buiten gebogen. Dat is om er voor te zorgen dat de zaagsnede wat breder wordt dan het blad van de zaag zodat deze niet vast loopt.
Het vijlen en zetten van een handzaag is een behoorlijk tijdrovend werkje dat bovendien veel vakkennis vraagt. Dat is dus niet voor iedereen weggelegd. Daarom zijn er later handzagen ontwikkeld met een gehard stalen tandenrij. Die tanden blijven veel langer scherp, maar zijn ze bot, dan zijn er nog maar twee opties. 1. Weggooien en een nieuwe kopen of 2. Alle geharde tanden afbreken en er nieuwe (niet geharde tanden op vijlen)
Die tanden staan naar het handvat gericht. Ze doen hun werk wanneer de zaag ‘gehaald’ of ‘getrokken’ wordt. Bij sommige Japanse zagen zijn alleen de tanden gehard (zoals bij Kirschen), bij sommigen is het gehele blad gehard, zoals bij Silky.
Er zijn vertandingen voor afkorten (dwars op het hout) en er zijn vertandingen voor schulpen (in de lengterichting van het hout). Er zijn ook zagen met beide vertandingen zoals bij de Silky hibiki. Hiermee kun je zowel afkorten als schulpen.
Bij de zagen van Silky is nog een ander interessant verschijnsel aan de orde. De bladen zijn ‘hol’ geslepen. Ze zetting kan daardoor achterwege blijven en daardoor wordt de zaagsnede nog dunner. De zaagsnede wordt extreem fijn. En het leuke is: of je nu zaagt met een fijnvertande houtzaag in de werkplaats of zaagt met een grof getande snoeizaag…..de zaagsnede blijft even netjes en glad. Voor een houtwerkstuk is dat prettig want de zaag laat amper sporen na, maar voor een gesnoeide boom of struik is dat ook prettig. Die krijgt een hele fijne strakke wond die erg snel geneest.
Het vraagt wel even 'schakelen' wanneer je gewend bent met een Europese zaag te werken en overschakelt naar een Japanse zaag. Je moet even 'omdenken' omdat de tanden naar je toe staan. In het begin ga je waarschijnlijk fout omdat ook de nerfrichting 'vanaf de andere kant' benaderd moet worden. Dit went echter best snel en je zult merken dat je met minder moeite, meer meters maakt.
Bewaar vooral de rust en bedenk goed dat de zaag zijn zagende functie bekleedt wanneer je hem 'haalt' i.p.v. duwt. Een te ruwe duwende beweging kan er voor zorgen dat je blad scheurt.
Ben je van het type 'rauwdouwer' dan is een Japanse zaag niks voor je en kun je het beter bij een Europese zaag houden. Ben je van de bedachtzaamheid en de rust, dan gaat een Japanse zaag je heel veel prettig werk opleveren.
In een grijs verleden maakte ik deze video over de Silky Takeru boy. Helaas heeft Silky in zijn goddelijke wijsheid besloten deze zaag niet meer te produceren. Waarom is mij onbekend. Voor de volledigheid geef ik toch die video omdat dit net wat extra uitleg geeft over de vertandingen.
Meubeluniek's Meubelrestauratieshop: Met glans de beste!!
